Jakich pomiarów dokonuje się podczas badania CPET?
Jak już wcześniej wspomniano, możliwości pomiarowe testu spiroergometrycznego są szersze, niż standardowego testu wysiłkowego. W trakcie testu można dokonać pomiaru stężenia tlenu i dwutlenku węgla w powietrzu wydychanym, a także określić maksymalne / szczytowe minutowe pochłanianie tlenu, określane skrótem VO2max. Jest to możliwe dzięki wbudowanemu pulsoksymetrowi i analizatorom stężeń tlenu i dwutlenku węgla. Dodatkowo przy pomocy testu CPET można określić wartość wskaźnika RER, który mówi o metabolicznym poziomie wysiłku. Oprócz tego spiroergometr mierzy parametry charakterystyczne dla klasycznego testu wysiłkowego: tętno, ciśnienie tętnicze krwi i zapis EKG. Całościowa analiza tych zmiennych pozwala bezpośrednio zmierzyć wydolność organizmu, co jest niezwykle istotnym czynnikiem prognostycznym u pacjentów po incydentach sercowo-naczyniowych (na przykład po zawale mięśnia sercowego).
Wskazania do testu spiroergometrycznego CPET
Wskazania do wykonania testu CPET są liczne i obejmują wiele schorzeń układu sercowo-naczyniowego. Wykorzystuje się je w określaniu wydolności pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca, u dorosłych z wrodzonymi wadami serca (na przykład przetrwały otwór owalny, ubytki w przegrodzie międzyprzedsionkowej czy zaburzenia dotyczące naczyń). Wykonuje się je okresowo również u pacjentów z kardiomiopatią przerostową i przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP). Dodatkowo można wykorzystać go do diagnostyki duszności wysiłkowej bez uchwytnej przyczyny, a także do podejrzenia lub potwierdzenia nadciśnienia płucnego (zarówno spowodowanego przyczynami sercowymi, na przykład niewydolnością lewej komory serca, jak i z chorobami układu oddechowego, na przykład POChP czy twardziną układową).
Wyniki testu spiroergometrycznego CPET są również wskazówką, jakie ryzyko będzie niosła ze sobą operacja kardiologiczna, a także jakie może być długoterminowe rokowanie chorego. CPET służy także do oceny ryzyka występowania incydentów sercowo-naczyniowych (na przykład niedokrwiennych czy zawału mięśnia sercowego) u osób zdrowych, nie wykazujących objawów chorobowych.
Przygotowanie chorego do badania CPET
Zalecenia przed wykonaniem testu CPET są podobne jak w przypadku elektrokardiograficznego testu wysiłkowego. Pacjent nie może mieć przeciwwskazań do jego wykonania, a także potrzebna jest wyraźna przyczyna, aby wykonać test. Konieczne jest uzyskanie świadomej, pisemnej zgody pacjenta na wykonanie badania. Przed testem nie wolno palić papierosów i należy się powstrzymać od picia kawy i jedzenia. Personel medyczny powinien dokładnie wyjaśnić badanemu, do czego służy aparatura wykorzystywana do testu i dostosować ją do jego potrzeb (przykładowo ustawić wysokość siodełka i kierownicy cykloergometru).
Podczas badania pacjent powinien sygnalizować odczuwane w jego trakcie objawy - bóle dławicowe, zmęczenie, duszność czy chromanie przestankowe. Ze względu na założoną maskę komunikacja ta może się odbyć tylko za pomocą gestów rąk i tablic. Przed badaniem należy wyjaśnić pacjentowi zasady tego porozumiewania się, aby test był dla niego bezpieczny.
Przebieg testu spiroergometrycznego
Test składa się z trzech faz: fazy wstępnej, fazy pomiarowej i fazy interpretacyjnej.
Faza wstępna
Etapem, który poprzedza badanie CPET jest kalibracja objętościowa (przy użyciu 3L pompy kalibracyjnej) i gazowa czujników tlenu i dwutlenku węgla. Częstość wykonywania takiej kalibracji zależy od producenta, zwykle przeprowadza się ją raz w tygodniu.
U każdego pacjenta przed rozpoczęciem właściwego badania powinniśmy wykonać spoczynkowe badanie spirometryczne. Mierzone są spoczynkowe watości FVC (natężona pojemność życiowa), FEV1 (natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa), wskaźnik Tiffenau (FEV%VC) i MVV (maksymalna wentylacja dowolna).
Po wprowadzeniu do komputera danych personalnych pacjenta należy ocenić jego przewidywalną wydolność (na przykład za pomocą kwestionariuszy DASI i VSAQ). Konieczne jest również wybranie właściwego potokołu testu - zaleca się szczególnie test typu ramp, gdzie obciążenie wzrasta liniowo. Po dokonaniu wyboru pacjentowi przykleja się elektrody EKG, zakłada się aparat do mierzenia ciśnienia i dokonuje spoczynkowego pomiaru, oraz nakłada się maskę spiroergometru.
Przed właściwym testem zalecana jest 3-minutowa rozgrzewka bez obciążenia, która pacjentowi daje szansę się rozruszać, natomiast badający obliczają wtedy średnią wartość mocy tlenowej.
Faza pomiarowa
Podczas tej fazy obserwowane są zmiany parametrów wentylacyjnych i przebiegi krzywych zależne od intensywności obciążenia. Dodatkowo monitoruje się zapis EKG. Wysiłek badanego kończy się, kiedy zostaną spełnione kryteria wysiłku maksymalnego, lub występują wskazania do jego przerwania (na przykład obecność na EKG silnie ujemnego odcinka ST, świadczącego o postępującym niedokrwieniu mięśnia sercowego).
Przez cały czas trwania fazy pomiarowej pacjent oddycha przez maskę. Fazę pomiarową kończy regeneracja, kiedy to pacjent odpoczywa i zdobywa siły.
Faza interpretacji badania
Faza ta dzieli się na kilka mniejszych faz. Konieczne jest w niej ustalenie progów wentylacyjnych, analiza danych tabelarycznych, wskaźników mierzonych podczas badania, prezentacja graficzna danych (panel wykresów wg. Wassermana). Badanie kończy wyciągnięcie wniosków na temat wydolności fizycznej badanego. Więcej na temat tej fazy przeczytasz w kolejnym artykule.
Sklep medyczny Kredos to miejsce, w którym można zakupić sprzęt do przeprowadzania testów wysiłkowych